రమణకు అపురూప నివాళి... ‘కొసరు కొమ్మచ్చి’!

హుషారున్నరగా కోతి కొమ్మచ్చిలాడుతూ మూడు భాగాల్లో ఆత్మకథను విలక్షణంగా చెప్పుకొచ్చిన రమణ... ఆ తర్వాత ‘రాయడానికి ఉత్సాహంగా లేదండీ’ అంటూ వాయిదాలు వేస్తూ , ‘విషయాల్లో స్పైస్ లేనప్పుడు ఏం  రాస్తాం? ఫ్లాట్ గా వుంటుంది కదా?’ అని వాదిస్తూ వచ్చారు.

రాయాల్సింది ఇంకా ఎంతో ఉండగానే 2011 ఫిబ్రవరి 23న కన్నుమూశారు.  

ఆ లోటు తీర్చడానికి  ఆయన కుటుంబ సభ్యులూ, స్నేహితులూ, అభిమానులూ చేసిన ప్రయత్నం  ‘కొసరు కొమ్మచ్చి’గా మనముందుకొచ్చింది!  ఆటో బయాగ్రఫీ ... అనివార్యంగా బయాగ్రఫీ రూపంలోకి మారింది.
. 
***   ***   ***

కోతికొమ్మచ్చి, (ఇం)కోతి కొమ్మచ్చి, ముక్కోతి కొమ్మచ్చి - ఈ మూడు పుస్తకాలూ చదివేసినవారికి దీనిలో కొన్ని విషయాలు ‘తెలిసినవే  కదా! ’అనిపిస్తాయి.  కానీ ఇవి మరో కోణంలో నుంచి చెప్పినవి కాబట్టి చర్విత చర్వణం అనిపించదు.  

‘నాన్న అల్ప సంతోషి’ అంటారు ముళ్ళపూడి వర. 

‘మామ (బాపు) రామాయణ గాధలు, నాన్న జీవిత కధలు ఈ రోజుకీ మాకే కాధు, మా పిల్లలకి కూడా ఇన్ఫోటైన్‌మెంట్ ఛానెల్సు’ అంటారు ముళ్ళపూడి అనూరాధ.

‘ఏడుపొస్తున్నపుడు నవ్విన హీరో’ అని తల్చుకుంటారు ఆయన శ్రీమతి ముళ్ళపూడి  శ్రీదేవి. 

ఎప్పుడో దశాబ్దాల క్రితం నాటి రమణ రచనలు కాలగర్భంలో కలిసిపోకుండా తవ్వితీసి, పేర్చి, కూర్చి ‘సాహితీ సర్వస్వం’ సంపుటాలుగా వెలుగులోకి తెచ్చిన ఎమ్బీఎస్  ప్రసాద్  రమణంటే ‘పడి చచ్చేవాళ్లలో’ ఒకరు.

‘ముక్కోతి కొమ్మచ్చి’ పుస్తకంగా రాకముందే తర్వాత రాయాల్సినవి ఎన్నో ఉన్నాయని గుర్తుచేసి, రాయమని బతిమాలి,  వేధించి కూడా సాధించలేకపోయారు. అందుకే రమణను   ‘మహా మొండి మనిషి’  అంటారాయన.

ఇక సీతారాముడు - బాపు రమణల ఆప్త మిత్రుడు!  ఓ  సరదా సంగతి  ‘రమణని కలుసుకున్నపుడు చెపితే రోజంతా నవ్వుతూనే వున్నాడు- రాస్కెల్!’ అంటారు.  ‘చెయ్యి చాచితే చాలు, జేబులో చేతికందినది తీసి ఇచ్చేస్తాడు రమణ’  అంటూ దాన గుణం గురించి ఉదాహరణలు చెప్పారు. 

నాకెంతో ఇష్టమైన ‘అందాల రాముడు’ నిర్మాణ విశేషాలను పంచుకున్నారు.

 బాపు రమణలకిష్టులైన ఎమ్వీయల్, శ్రీరమణల గురించి కొన్ని సంగతులు  రాశారు. 

***   ***   ***

పుస్తకంలో బాపు గీసిన బొమ్మలతో పాటు సందర్భోచితమైన ఛాయాచిత్రాలు చాలా ఉన్నాయి. దీన్ని సర్వాంగసుందరంగా తీర్చిదిద్దటానికి   ‘హాసం ప్రచురణల’ నిర్వాహకులు ఎంతో  శ్రమించారు. 

ఈ  పుస్తకంలో రమణ గారి అమ్మాయి అనూరాధ రాసిన ‘నాన్న మామ మేము అను తోక కొమ్మచ్చి’కి  ఎక్కువ మార్కులు వేస్తాను. తండ్రి  శైలి అనుకరిస్తూ  ఆమె  ఎంతో ఈజ్ తో రాశారు.  (ఈ వ్యాసం 2012లోనే స్వాతి వార పత్రికలో వచ్చింది...).

కొన్ని వాక్యాలు చూడండి-

‘‘పంతాలు, కోపాలు, ఆర్గ్యుమెంట్లు, సెంటిమెంట్లు, నాన్న స్క్రిప్టులా, మామ కార్టూనులా, మహదేవన్ గారి బాక్‌గ్రౌండ్ మ్యూజిక్‌తో సహా 35 ఎమ్మెమ్ ఈస్ట్మన్ కలర్ సినిమాలా వుండేది, మా ఇల్లు’’

 ‘‘పెద్దావిడ, పెంచిన ప్రాణం, జీవన సత్యాలు నేర్పిన తల్లి/ గురువుకా? లేక, అంత పెద్దింటి పిల్ల, సొంతాలన్నీ వొదులుకుని, తన ఒక్కగానొక్క స్నేహితుడిని నమ్మి వొచ్చిన ఇంటి కోడలికా? లేక, ‘లేదు’ అన్న మాటకి అర్ధం తెలీని పసిగుడ్డు, దేశ సేవలకోసం వారమంతా కష్టపడి, చెమటోడ్చి స్కూలుకి వెళ్ళొచ్చి, ఉద్ధరించిన సొంత కూతురికా??? ఆ సమస్యకి, మేము ముగ్గురం – అహా యెంత  గొప్పవాడో, నా తరఫునే జడ్జిమెంట్ ఇచ్చాడు/ రు అనే అనుకునేవాళ్ళం. అదీ ముళ్లపూడి గారి మాయ.’’

‘‘అత్త అంటే నాన్నకి చాలా గౌరవము…  దాని కంటే యెక్కువ… గారాబం. నాకంటే కూడా! ఒట్టు! డాడ్ ప్రామిస్! ’’ (గాడ్ ప్రామిస్ ను ఎలా పన్ చేశారో చూశారా?)

 ‘‘ఇక మిగిలింది రాక్షసి పొజిషన్. తప్పనిసరై ఆ భారం నేను నెత్తిన వేసుకున్నాను. కొన్ని సార్లు ఫామిలీ కోసం యెంతైనా శాక్రిఫైస్ చెయ్యాలికదా.’’

‘‘నా చిన్నప్పుడు, అంటే చాలా చిన్నప్పుడు, నన్ను పొద్దున్నే ఆరు గంటలకి స్కూలుకి రెడీ అవ్వడానికి అమ్మ లేపేది.  అప్పుడు చూస్తే, నాన్న మంచం మీద పడుకుని వుండేవారు. అమ్మా! నన్ను మట్టుకు స్కూలుకి పంపుతున్నావు, నాన్న మట్టుకు ఇంకా పడుకునే వున్నారు… అని భూపాల రాగం మొదలుపెట్టేదాన్ని. షుష్. నాన్న పని చేసుకుంటున్నారు. వాట్? పని? అంటే వర్క్? కాం? వెలై? ఆహా, జన్మలో చేస్తే ఇల్లాంటి పనే చెయ్యాలి నా సామిరంగా, అనుకునేదాన్ని. చాల యేళ్ళ తరవాత తెలిసింధి… నాన్న, నిజంగానే పని చేసేవారని.’’
 
‘‘పెద్దయ్యాక యెన్ని ఊళ్ళు తిరిగినా, యెన్ని కల్చర్స్  ఎక్స్‌పీరియన్స్ చేసినా, ఇంత సంపూర్ణంగా, రెండు చేతులతో జీవితాన్ని ఇంత మనస్ఫూర్తిగా వెల్కం చేసిన ఇద్ధరు వ్యక్తుల్ని నేనైతే యెక్కడా చూడలేదు.’’

***   ***   ***

రమణ ‘గురించి’ ఎంచక్కటి విశేషాలూ, విషయాలూ ఉన్నప్పటికీ ఆయన ‘రాసినవి’ లేవు కదా అని నిరాశపడేవారికి పుస్తకం పొడవునా వచ్చే రమణ సంభాషణల్లోని,  రచనల్లోని మెరుపు కోట్స్ కొంత సంతృప్తి కలిగించవచ్చు.

రచయితగా రమణ విస్తృతీ, వైవిధ్యం ; నిర్మాతగా- నిర్వాహకుడిగా ఆయన ప్రత్యేకతలూ,  వ్యక్తిగా ఆయన స్వభావం.. వీటన్నిటితో  ఆయన సమగ్ర స్వరూపం విశ్వరూపంలా ఈ ‘కొసరు కొమ్మచ్చి’లో మనకు కనడుతుంది.

చదివి ఎవరికి వారు ఆస్వాదించాల్సిన ‘బాపూ రమణీయం’ ఇది!  

కొసరు చేర్పు : 
సెప్టెంబరు 7  ఈనాడు ఆదివారం మ్యాగజీన్ లో ఈ పుస్తకం గురించి  ఇలా రాశాను...